Elsbeth Bauer: Fotografie- en Videokunstenaar

door Nynke Smits

Wanneer onze Wijkkrant-fotograaf Rob Beurse tijdens het gesprek tussen Elsbeth Bauer en mij het atelier op de Haagweg binnenkomt en de wanden ziet met haar werk, is hij meteen onder de indruk. Hij reageert enthousiast op het tentoongestelde werk.

Das Unsagbare sichtbar machen …

Want wat zien we? Aan de ene wand twintig panelen foto’s in zwart-wit, een spel van licht en schaduw, silhouetten van het botanisch materiaal uit Bauers eigen tuin in coronatijd. Bijvoorbeeld een distel, die tegen een donkere hemel is afgezet door een smalle omlijsting van licht, het steeltje fijn behaard, de ovalen vorm van de bloem omkranst door een aureool van oplichtende streepjes. En ook de tere lijnen van een schermbloem die zelf licht lijkt te geven en verder: beeldvullend, als een web van licht, een paardenbloempluis. De natuur in vormen en tinten zoals je haar met het blote oog niet gauw ziet, zoals alleen de verbeelding van de kunstenaar haar zichtbaar kan maken. Wat hier gebeurt is, zoals Elsbeth Bauer het zelf op haar website verwoordt: ‘das Unsagbare sichtbar machen’.

Alles is ijdelheid …

Tegenover deze wonderschone collage staat een tafel met monitoren. Een deel van een video installatie die Bauer kort geleden nog heeft tentoongesteld bij Pulchri Studio in Den Haag. Op het scherm herkennen we in trage bewegingen de symboliek uit de schilderkunst: twee handen waartussen een samengebald parelsnoer heen en weer gaat, een antiquarisch boek met wapperende bladzijden, een animatie met een ingescande schedel, luchtbellen die omhoog drijven, een caleidoscopisch motief dat in zichzelf lijkt te verdwijnen, een flakkerende kaarsvlam. Vanitas vanitatum et omnia vanitas, ijdelheid der ijdelheden en alles is ijdelheid, zo luidt de titel van deze installatie. Het videowerk is een uitvloeisel van stillevens die in een eerder stadium het object van haar fotostudies waren. Aan de wand zie ik een voorbeeld hangen: een glazen schaal, een paar appels. Alles in zwart en wit en alle grijstinten daartussen, zowel vloeiend als in scherp contrast. Elsbeth Bauer is gegrepen door het thema van vergankelijkheid. ‘Je kunt nog zoveel boeken lezen, nog zoveel weten, nog zoveel bezitten, op een dag is het voorbij en al je kennis verdwijnt en de materiële rijkdom die je hebt vergaard is nutteloos.’ Wanneer je een tijdje kijkt naar de geruisloos langskomende beelden en mijmert over hun betekenis word je er stil van.

Van Beieren via Leiden naar de kunst

Elsbeth Bauer is in Beieren in Duitsland geboren en met een Erasmusbeurs Zuidoost-Aziëstudies gaan studeren in Amsterdam. Ze ontmoette daar haar grote liefde, ging met hem samen enige tijd in Indonesië wonen en belandde tenslotte, in 1998, in de Duyvendakstraat. Bauer, die tijdens haar studie informaticavakken had gedaan, raakte werkzaam in de automatisering. Maar na verloop van tijd ging er iets knagen. Ze miste iets in haar werk. Een oude passie stak de kop op: tekenen en schilderen. Ze deed in 2002 met succes toelatingsexamen voor de Haagse Kunstacademie.

Verwondering

‘Van schilderen kwam niet veel terecht,’ zegt ze met een glimlach. ‘Digitale camera’s werden betaalbaar en ik begon steeds meer met fotografie en video te doen.’ Ze gebaart naar een drukpers die in de hoek van de ruimte staat. ‘Grafiek ook wel. Ik wacht nu op een kleur inkt, die ik heb besteld. Ik ga het weer oppakken, weer met mijn handen werken.’ Dat Bauer ook een meesterlijke tekenaar is blijkt uit de andere wand in haar atelier, waarop een reusachtige zwart-wit-grijs collage van A4tjes hangt. Bauer heeft met pen en houtskool getekende bomen en foto’s van bos ingescand en laten uitprinten op A4tjes, om ze daarna, met witte stroken omkaderd, tot een geheel samen te voegen. ‘Verwondering heet het.’

Wie zelf de verwondering wil ervaren kan de website van Elsbeth Bauer bezoeken (www.elsbethbauer.nl) of natuurlijk een van haar tentoonstellingen. Bij Pulchri Studio in Den Haag is vaak werk van haar te vinden.